- ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ-

Του Πέτρου Τ. Τσιολάκη

   Στις αρχές της δεκαετίας του ΄90, το μίγμα αιρετών, πολιτείας και ξενοδόχων στη Χαλκιδική, ήταν εκρηκτικό!

Οι ξενοδόχοι ζητούσαν πράγματα από τους αιρετούς της Χαλκιδικής και την πολιτεία για την αναβάθμιση της ποιότητας του τουριστικού προϊόντος, η αυτοδιοίκηση δεν είχε πόρους και η απουσία του κράτους δεν διασώζονταν ούτε από τις απέλπιδες προσπάθειες της Νομαρχίας Χαλκιδικής, που επίσης δεν διέθετε πόρους.

 Στο μεταξύ, κατά τη δεκαετία του ΄80 που είχε προηγηθεί, πέρα από την αλματώδη ανάπτυξη του οργανωμένου τουρισμού με τις νέες ξενοδοχειακές μονάδες που αναπτύσσονταν σε κάθε γωνιά πλέον της Χαλκιδικής, η εισβολή των Θεσσαλονικέων θα άφηνε βαθύ και βαρύ αποτύπωμα στην περιοχή της Ν. Καλλικράτειας, αλλά και αλλού, με την αυθαίρετη δόμηση και τους ιλιγγιώδεις ρυθμούς ανοικοδόμησης εξοχικών κατοικιών και διαμερισμάτων στην Κασσάνδρα.

   Την ίδια ώρα το ενδιαφέρον και η έγνοια των κοινοταρχών ήταν η διασφάλιση της ύδρευσης των κοινοτήτων τους και η επέκταση των κατά τόπους δικτύων της, το αποχετευτικό, το τσιμεντάρισμα των χωματόδρομων μέσα τους οικισμούς και των παλιών, δυστυχώς,  γραφικών καλντεριμιών, η αποκομιδή των σκουπιδιών από τις γειτονιές και η μόνιμη βάσανος της αγροτικής οδοποιίας, ενώ έργα όπως εκείνα των βιολογικών καθαρισμών και της οργάνωσης των χώρων απόθεσης των απορριμμάτων φάνταζαν μακρινά και οικονομικά δαπανηρά χωρίς την γενναία στήριξη της πολιτείας που μόλις τότε άρχιζε τους σχεδια-σμούς της, όχι για την εκτέλεση κάποιου έργου, αλλά ...για τις μελλοντικές χρηματοδοτήσεις μελετών.

 Οι επισκέπτες όμως, ξένοι και Ελληνες, αυξάνονταν θεαματικά χρόνο με το χρόνο και οι καιροί απαιτούσαν νέες ιδέες και παρεμβάσεις που θα αναβάθμιζαν τις τοπικές κοινότητες στηρίζοντας την ανάπτυξή τους μαζί με την ιδιωτική πρωτοβουλία και οι αιρετοί μαζί με όλα τα σοβαρά και πολλές φορές επείγοντα θέματα που έπρεπε να επιλύσουν για τους δήμους και τις κοινότητες τους, είχαν πλέον αρχίσει να κινούνται διαφορετικά απέναντι στην υπόθεση του τουρισμού.

  Μέσα σε αυτό το κλίμα και με στόχο την ανάπτυξη της τουριστικής συνείδησης από τους αιρετούς, αλλά και για λόγους σχετικούς με τη γνώση του τι συνέβαινε σε μεγάλους ευρωπαϊκούς τουριστικούς προορι-σμούς, με παρακίνηση της Ένωσης Ξενοδόχων Χαλκιδικής, και τη συνδρομή της Νομαρχίας Χαλκιδικής, της Τοπικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων (ΤΕΔΚ) Χαλκιδικής και του ΕΟΤ, διοργανώθηκε το “ιστορικό ταξίδι” των αιρετών της Χαλκιδικής στην Ισπανική Πάλμα Ντε Μαγιόρκα, των μακρινών και εξωτικών Βαλεαρίδων νήσων.

 Η επιλογή της Μαγιόρκα δεν έγινε τυχαία. Το νησί βρίσκεται στον ίδιο παράλληλο με τη Χαλκιδική και στον πυρετό της προετοιμασίας του ταξιδιού διατυπώθηκε από τους αιρετούς, το εύλογο ερώτημα, “τι παραπάνω κάνουν αυτοί εκεί πέρα και τα καταφέρνουν καλύτερα από εμάς”; ...που φυσικά απαντήθηκε από μόνο του, όταν με τα δισάκια τους στους ώμους τους οι Χαλκιδικιώτες αιρετοί των παραλιακών κοινοτήτων του Νομού βρέθηκαν τον Μάιο του 1991 στον εξωτικό προορισμό τους.

 Τα μέλη της αποστολής έγιναν δεκτά από τον τοπικό Υπουργό Τουρισμού και το σύνολο των τοπικών αυτοδιοικητικών, παραγωγικών και επιχειρηματικών φορέων του νησιού, ενημερώθηκαν για το είδος των παρεμβάσεων στον τουρισμό,  τις υποδομές, τη διαχείριση των απορριμμάτων, την καθαριότητα δρόμων και ακτών, τον εξωραϊσμό δρόμων και πλατειών, την ανάδειξη και αξιοποίηση ιστορικών τόπων και μνημείων καθώς και για τον κρίσιμο τομέα του προγραμματισμού και της υλοποίησης της προβολής του τουριστικού προϊόντος του όμορφου νησιού τους.

  Το ταξίδι εκείνο αποτέλεσε μια αποκάλυψη για την φτωχική σε μέσα, πόρους και αντίληψη Χαλκιδική, που κινούμενη ακόμα σε αχαρτογράφητα νερά αναζητούσε την ταυτότητά της μέσα στον τουριστικό χάρτη της Ελλάδας, αλλά και της Ευρώπης γενικότερα.

 Οι Χαλκιδικιώτες αιρετοί, με την επιστροφή τους και κατά τις μετέπειτα περιγραφές τους στα μικρόφωνα των τοπικών ραδιοφώνων και στις σελίδες του τοπικού Τύπου, ήταν φανερό ότι είχαν υποστεί στη Μαγιόρκα ένα ομαδικό αυτοδιοικητικό και πολιτισμικό σοκ που δεν είχε προηγούμενο.

Τα αποτελέσματα του ταξιδιού θα ήταν άμεσα και στην πάροδο του χρόνου καταλυτικά για το Νομό.

 Όλοι σχεδόν οι αιρετοί, δήμαρχοι και κοινοτάρχες, που θα ομολογούσαν ιδιωτικά αλλά και δημόσια ότι στη Μαγιόρκα “είχαν δει το φως το αληθινό”, στράφηκαν αμέσως στη δρομολόγηση παρεμβάσεων που θα αναδείκνυαν τις κοινότητες τους και θα λειτουργούσαν υποστηρικτικά στην γενικότερη αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος της περιοχής τους, με την προστασία του περιβάλλοντος, την καθαριότητα δρόμων και ακτών, την οργάνωση χώρων απόθεσης απορριμμάτων, εξωραϊσμούς πλατειών και δρόμων, την ανάδειξη ιστορικών χώρων και μνημείων, την ενίσχυση πολιτιστικών και λαογραφικών δραστηριοτήτων και ...των φοινικόδεντρων! Των πολλών φοινικόδεντρων!

 Το σημαντικότερο όλων όμως από εκείνο το ταξίδι ήταν η αλλαγή νοοτροπίας που καταγράφηκε έκτοτε στη Χαλκιδική από την πλευρά των αιρετών, ως προς τη στάση και αντίληψή τους για την ανάπτυξη του τουρισμού και τα οφέλη του για τις τοπικές κοινωνίες. Και παρόλο που οι διαφορές τους με τους ξενοδόχους για το τέλος παρεπιδημούντων παρέμεναν, άρχισαν να τους ακούνε διαφορετικά και παράλληλα να διαφοροποιούν καθοριστικά, αλλά και πιεστικά τα αιτήματά τους προς την πολιτεία, προβάλλοντας πλέον την αναγκαιότητα της ενίσχυσης και επέκτασης των υποδομών της Χαλκιδικής.

 Μετά από εκείνο το ταξίδι το διεκδικητικό πλαίσιο και η επιχειρηματολογία της Χαλκιδικής απέναντι στην πολιτεία άλλαξε και οι αιρετοί απαιτούσαν πλέον ανοιχτά οι χρηματοδοτήσεις της κεντρικής κυβέρνησης προς τη Χαλκιδική να ανταποκρίνονται με επάρκεια στις ανάγκες του μεγαλύτερου χερσαίου τουριστικού προορισμού της Βόρειας Ελλάδας.
 Το ταξίδι εκείνο ήταν το πρώτο μα ήταν αρκετό για να βάλει το νερό στο αυλάκι.

  Έκτοτε, θα ακολουθούσε ένας ατέλειωτος μαραθώνιος ταξιδιών από αιρετούς και ξενοδόχους, σε αυτόνομες ή κοινές αποστολές, αυτή τη φορά όχι τόσο για να μάθουν, αλλά κυρίως για να προβάλουν τον τουρισμό της Χαλκιδικής στις χώρες των Βαλκανίων και της Ευρώπης, μέχρι που ανέλαβε τη δράση ο Τουριστικός Οργανισμός Χαλκιδικής που υλοποιεί πλέον τον σχεδιασμό της προβολής του τουρισμού της Χαλκιδικής με επαγγελματισμό και αποτελεσματικότητα χάρη στη γνώση και την πολυετή εμπειρία των στελεχών του.