Έφυγε χθες (10/01/2024) από την ζωή ο διακεκριμένος βυζαντινολόγος Νίκος Νικονάνος, ομότιμος καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Ο Νίκος Νικονάνος, με καταγωγή από την Έδεσσα, γεννήθηκε το 1935 στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε αρχαιολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στο Ινστιτούτο Ιστορίας της Τέχνης στη Χαϊδελβέργη.
Το 1979 έλαβε τη διδακτορική του διατριβή από το Α.Π.Θ., με θέμα τους βυζαντινούς ναούς της Θεσσαλίας. Από το 1965 εργαζόταν στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, στην οποία υπηρέτησε επί δύο σχεδόν δεκαετίες, αρχικά ως επιμελητής και κατόπιν ως έφορος Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, στη Θεσσαλονίκη, τη Θεσσαλία και τη Χαλκιδική. Υπήρξε ο πρώτος έφορος και οργανωτής της 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, με χώρο δικαιοδοσίας τη Χαλκιδική και το Άγιον Όρος. Το 1984 εξελέγη αναπληρωτής καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Α.Π.Θ., από το οποίο αφυπηρέτησε το 2003.
Κατά τη διάρκεια της επιστημονικής του πορείας, πραγματοποίησε πολλές ανασκαφές και ασχολήθηκε με την αρχιτεκτονική, την ξυλογλυπτική, καθώς επίσης και με θέματα ζωγραφικής. Η ανασκαφική του δραστηριότητα επικεντρώθηκε στη Χαλκιδική ενώ η σπουδαία διδακτορική διατριβή για τους βυζαντινούς ναούς της Θεσσαλίας γνώρισε δύο εκδόσεις (1979 και 1997). Με αυτό συνεισέφερε πολυάριθμα άγνωστα μνημεία και έθεσε την περιοχή στον χάρτη της μεσοβυζαντινής και υστεροβυζαντινής ναοδομίας.
Σημαντική ήταν και η συνεισφορά του στην καταγραφή των κειμηλίων του Αγίου Όρους και συμμετείχε ως έφορος ενοτήτων στην μεγάλη έκθεση «Θησαυροί του Αγίου Όρους» που πραγματοποιήθηκε το 1997 στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, «Θεσσαλονίκη 1997».
Η κηδεία του Νίκου Νικονάνου θα τελεστεί σήμερα (Πέμπτη 11 Ιανουαρίου), στις 16:30, στον ναό της Αναστάσεως στα κοιμητήρια της Θέρμης.
Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους αποχαιρετά με θλίψη τον πρώτο προϊστάμενό της και ομότιμο καθηγητή Βυζαντινής Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Νίκο Νικονάνο.
Ο Νίκος Νικονάνος έθεσε τα διοικητικές βάσεις της συσταθείσας το 1973 Εφορείας, με την οποία οι δεσμοί του υπήρξαν αδιάκοποι καθόλη τη διάρκεια της ζωής του και από τη θέση του πανεπιστημιακού δασκάλου. Άνθρωπος πράος, προσηνής και εξαιρετικά ευγενής, ήταν ιδιαίτερα υποστηρικτικός στους νέους συναδέλφους. Διακρινόταν για το ήθος, το οξυδερκές χιούμορ και τον μεστό επιστημονικό του λόγο.
Ο Νίκος Νικονάνος άφησε ανεξίτηλο το επιστημονικό και υπηρεσιακό του αποτύπωμα στη Χαλκιδική και το Άγιον Όρος με την καταγραφή κειμηλίων και έργων τέχνης, την οργάνωση της Έκθεσης των Θησαυρών του Αγίου Όρους (1997), το σημαντικό ανασκαφικό έργο του και τις εμβριθείς μελέτες του στους τομείς της αρχιτεκτονικής, της ξυλογλυπτικής και της ζωγραφικής.
Οι παλαιότεροι και νεότεροι συνάδελφοι της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους και όσοι συνεργαστήκαμε μαζί του θα θυμόμαστε πάντα τον γοητευτικό λόγο και το πλατύ του χαμόγελο. Εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους οικείους του.
Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού
Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού εκφράζει τη βαθύτατη λύπη του για την απώλεια του διακεκριμένου αρχαιολόγου Νίκου Νικονάνου (1935-2024), ομότιμου καθηγητή Βυζαντινής Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Επίτιμου Προέδρου του Σωματείου των Φίλων του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού.
Ο Νίκος Νικονάνος υπήρξε ο πρώτος Πρόεδρος του Σωματείου «Οι Φίλοι του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού» πριν ακόμη την ίδρυση του Μουσείου και συνέβαλλε τα μέγιστα, επικεφαλής του Σωματείου επί 25 συναπτά έτη (1988-2013), για την προώθηση των θεμάτων του υπό ίδρυση τότε Βυζαντινού Μουσείου της Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια για τον εμπλουτισμό των συλλογών του, την ηθική και υλική ενίσχυση του Μουσείου, την ευαισθητοποίηση του ευρύτερου κοινού για τα έργα της βυζαντινής ιστορίας και τέχνης και τη γενικότερη προβολή του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού.
Μα πάνω από όλα υπήρξε ένας ξεχωριστός Άνθρωπος, πράος και συγκαταβατικός, πρόθυμος να υποστηρίζει και να στηρίζει έμπρακτα, ιδιαίτερα τους νέους ανθρώπους και επιστήμονες. Η στοργή του, το χαμόγελο και το γέλιο του θα μας λείψει.
Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού εκφράζει τα θερμά του συλλυπητήρια στους οικείους του.
